แม้ว่าในปัจจุบันโลกของเรากำลังเปลี่ยนแปลงและพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว ด้วยนวัตกรรมทางด้านเทคโนโลยีที่เข้ามามีบทบาทในชีวิตของมนุษย์มากยิ่งขึ้น รวมไปถึงเครื่องมือหรืออุปกรณ์ทางด้านเทคโนโลยี ที่มีความสำคัญและแทบจะเป็นอวัยวะส่วนหนึ่งของมนุษย์ไปแล้วนั้น

กรมฝนหลวงและการบินเกษตร ก็มีความจำเป็นที่จะต้องใช้เทคโนโลยีในการทำฝนหลวงด้วยเช่นกัน และยังคงมีการศึกษา พัฒนางานวิจัยและเทคโนโลยีต่าง ๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำฝนหลวงให้เกิดประโยชน์อย่างต่อเนื่อง แต่การใช้เทคโนโลยีในการทำฝนหลวงเพียงอย่างเดียวอาจจะยังไม่เพียงพอ เราจึงจำเป็นต้องพัฒนาคนควบคู่ไปด้วย เพื่อให้คนในพื้นที่ได้เข้ามามีส่วนร่วม และช่วยการทำฝนหลวงให้เกิดผลสูงสุด ดังนั้นการสร้าง #เครือข่ายอาสาสมัครฝนหลวง จึงเป็นอีกหนึ่งกำลังสำคัญที่มีส่วนช่วยให้การทำฝนหลวงช่วยเหลือประชาชนและเกษตรกรได้อย่างเต็มที่

แล้ว #อาสาสมัครฝนหลวง คือใคร ทำหน้าที่อะไร และมีส่วนช่วยขับเคลื่อนการทำฝนหลวงอย่างไรบ้าง วันนี้เราจะมารู้จักเหล่าพี่ ๆ อาสาสมัครฝนหลวง ไปพร้อม ๆ กันค่ะ

จุดเริ่มต้นของการสร้างเครือข่ายอาสาสมัครฝนหลวงนั้น กรมฝนหลวงฯ ได้มีการจัดตั้งอาสาสมัครฝนหลวงขึ้นเพื่อช่วยเหลืองานด้านการทำฝนหลวง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2549 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่ง “อาสาสมัครฝนหลวง” หรือเรียกโดยย่อว่า “อสฝล.” คือ บุคคลที่ได้รับการคัดเลือกโดยศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงทั่วภูมิภาคร่วมกับจังหวัด และผ่านการฝึกอบรมตามหลักสูตร “อาสาสมัครฝนหลวงแบบพื้นฐานทั่วไป” 

และ 3 หน้าที่สำคัญของอาสามัครฝนหลวง ตามระเบียบของกรมฝนหลวงและการบินเกษตร ว่าด้วยการดำเนินการอาสาสมัครฝนหลวง พ.ศ 2558 คือ การปฏิบัติตามนโยบายของกรมฝนหลวงฯ การเผยแพร่ประชาสัมพันธ์ และรณรงค์ให้ความรู้เกี่ยวกับภารกิจของการทำฝนหลวง รวมถึงการสร้างเครือข่ายในพื้นที่ เพื่อสร้างองค์ความรู้ของการทำงานฝนหลวง 

โดยผู้ได้รับการคัดเลือกเป็นอาสาสมัครฝนหลวงจะได้รับการอบรมความรู้ที่เกี่ยวข้องกับการทำฝนหลวง และด้านอุตุนิยมวิทยา เช่น ความรู้ด้านลักษณะของเมฆที่ทำให้เกิดฝน การติดตามสภาพอากาศ การวัดปริมาณน้ำฝน เป็นต้น รวมถึงความรู้ด้านการอนุรักษ์ดินและน้ำ การเผยแพร่ประชาสัมพันธ์และการติดต่อสื่อสาร การข่าวประชาชน และหลักสิทธิมนุษยชน ซึ่งองค์ความรู้ดังกล่าว จะทำให้อาสาสมัครฝนหลวงมีความรู้ ความเข้าใจในการทำฝนหลวง การให้บริการฝนหลวงในพื้นที่รับผิดชอบ และสามารถให้ความรู้แก่ชุมชนได้อย่างถูกต้อง เป็นการส่งเสริมกระบวนการ มีส่วนร่วมของประชาชนกับการให้บริการจากหน่วยงานภาครัฐ ที่จะส่งผลให้เกิดประสิทธิภาพในการปฏิบัติงานมากยิ่งขึ้น 

จะเห็นได้ว่า “อาสาสมัครฝนหลวง”  ถือเป็นกลไกสำคัญที่ส่งผลต่อการทำฝนหลวงให้มีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น เพราะอาสาสมัครฝนหลวง จะมีหน้าที่ในการช่วยติดตาม สังเกตการณ์เมฆฝนในแต่ละพื้นที่ และส่งภาพเมฆกลับมายังศูนย์ ซึ่งเรื่องนี้สำคัญมาก เพราะกว่าเรดาห์จะจับภาพว่าเป็นเมฆฝน บางครั้งจะพ้นโอกาสในช่วงเมฆก่อตัว ทำให้ขาดโอกาสที่จะขึ้นไปเลี้ยงให้อ้วนเพื่อเพิ่มขนาดของเมฆ เพิ่มปริมาณน้ำฝนในเมฆได้ อาสาสมัครฝนหลวงจึงมีบทบาทตั้งแต่เริ่มต้นในการปฏิบัติการ และเมื่อปฏิบัติการทำฝนแล้วเสร็จ ก็จะช่วยตรวจว่าปริมาณฝนที่ได้มีปริมาณเท่าไหร่ อีกทั้ง ยังช่วยตรวจและติดตามการเพาะปลูกในพื้นที่ ช่วงเวลาของชนิดพืช และช่วงเวลาที่ต้องการฝน ส่งเป็นข้อมูลมายังกรมฝนหลวงฯ ทำให้การปฏิบัติงานตรงกับความต้องการของประชาชนได้มากที่สุด จึงถือว่าอาสาสมัครฝนหลวงเป็นฟันเฟืองสำคัญที่ทำงานไปพร้อมกับกรมฝนหลวงและการบินเกษตรค่ะ

เพื่อเป็นการยกย่องและเป็นการสร้างขวัญและกำลังใจให้กับเหล่าพี่ ๆ อาสาสมัครฝนหลวง กรมฝนหลวงฯ จึงได้มีการจัดประกวดอาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นระดับภูมิภาคและระดับประเทศมาเป็นประจำทุกปี โดยในปี 2564 นี้เข้าสู่ปีที่ 5 แล้วค่ะ โดยผู้รับรางวัลอาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นจะได้รับรางวัลเป็นปีกฝนหลวงพระราชทาน และโล่ประกาศเกียรติคุณ ซึ่งขั้นตอนการพิจารณาเริ่มตั้งแต่ระดับภูมิภาค และมาแข่งในระดับประเทศจากผลงานและกิจกรรม จากศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงในภูมิภาค 7 แห่งของกรมฝนหลวงฯ จะทำการคัดเลือก และคณะกรรมการจะพิจารณาคัดเลือกเหลือเพียง 1 คน เพื่อรับรางวัลดีเด่นในแต่ละปี และในปีนี้พิเศษกว่าที่เคยค่ะ เพราะผลการคัดเลือกเป็นอาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นระดับประเทศ ประจำปี พ.ศ. 2564 ได้ประกาศออกมาอย่างเป็นทางการแล้วนะคะ และต้องขอแสดงความยินดีกับเหล่าพี่  ๆ อาสาสมัครฝนหลวง ทั้ง 4 ท่าน ที่ได้รับคัดเลือกเป็นอาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นระดับประเทศ ประจำปี พ.ศ. 2564 ดังต่อไปนี้ด้วยนะคะ
1. นายพสิษฐ์ สุขสวัสดิ์ อาสาสมัครฝนหลวงจังหวัดลำพูน
2. นางจันทร์สุดา ด้วงอ่วม อาสาสมัครฝนหลวงจังหวัดอุทัยธานี
3. นายเพทาย พุ่มพฤกษ์ อาสาสมัครฝนหลวงจังหวัดอ่างทอง
4. นายสุภโรจน์ ทรงยศ อาสาสมัครฝนหลวงจังหวัดภูเก็ต

และสำหรับอาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นระดับภูมิภาค ประจำปี 2564 ได้แก่
1. นายชนกานต์ ชาญประเทศ   จังหวัดตาก   อาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นภาคเหนือ
2. นายสัมพันธ์ ทับทอง   จังหวัดพิจิตร   อาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นภาคเหนือตอนล่าง
3. นายเพทาย พุ่มพฤกษ์   จังหวัดอ่างทอง   อาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นภาคกลาง
4. นายคำนึง วิชาชัย   จังหวัดหนองบัวลำภู   อาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือ
5. นายฉลวย สุขสบาย   จังหวัดบุรีรัมย์   อาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง
6. นายมานะ เทพอารีนันท์   จังหวัดจันทบุรี   อาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นภาคตะวันออก
7. นายสุภโรจน์ ทรงยศ   จังหวัดภูเก็ต   อาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นภาคใต้

โดยกรมฝนหลวงและการบินเกษตร จะมอบรางวัลให้กับอาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นระดับประเทศและอาสาสมัครฝนหลวงดีเด่นประจำภูมิภาคประจำปี พ.ศ. 2564 ในงานวันพระบิดาแห่งฝนหลวง ประจำปี 2564 ต่อไปค่ะ ขอแสดงความยินดีกับเหล่าพี่ ๆ อาสาสมัครฝนหลวงอีกครั้งด้วยนะคะ